این بازی کثیف بازی نیست!

تجربه مربی در مورد یک کودک زیر سه سال

همیشه هنگام این گونه فعالیت ها، تمام کلاس حتی دیوارها را با پلاستیک ضخیم می پوشاندم تا کودکان بدون دغدغه ی کثیف شدن مشغول به بازی شوند. علاوه بر این که به مادران از قبل اطلاع می دادم که لباسی همراه کودک بیاورند که نگرانی از بابت رنگی و آردی و گلی شدنش نداشته باشند، برای خودم هم لباس مخصوص انتخاب می کردم. اگر کودکی تازه با اینگونه فعالیت ها آشنا شده باشد و اکراه مربی اش را ببیند، هرگز قدمی برای انجام دادن آن بر نمی دارد زیرا کودکان بسیار تیزبین هستند و زبان بدن ما را به خوبی رصد می کنند.

گاهی می دیدم که کودک از صدای مادر دیگری که واکنش زیادی نسبت به رنگی و خیس شدن لباسش داشت، می ترسید و پا پس می کشید. هم چنین اگر می دید یک مربی از دور با کودکان همراهی می کند، هر دفعه خودش را عقب می کشید.

محیط، اطرافیان و والدین عواملی هستند که بر اکراه کودک در لمس کردن عناصر جدید تاثیر می گذارند، حتی لمس کردن حیوانات؛  مثل مادری که وقتی جوجه، لاک پشت و … را در کلاس آوردیم، ترسید و کودک هم بالتبع سمت حیوان نرفت.

از زمانی که کودک به دنیا می آید، تا دو سالگی نوع مواجهه، تربیت و برخورد والدین نسبت به لمس محیط بسیار مهم است؛ چون کودک در این سن از حس لامسه زیاد استفاده می کند. حال ما قصد داریم راه را برای کودکان هموار کنیم.

در این بین یکی از مادران حس نارضایتی از فرزندش داشت که چرا این فعالیت ها (رنگ بازی، گل بازی و …) را انجام نمی دهد و از همان اول می گفت: (فرزند من این را دوست ندارد) و عقب می نشستند و مادر به کودک بیسکوئیت می داد! و چندبار دیگر هم تکرار شد که لباس اضافه نیاوردند، بهانه سرما خوردگی آوردند و … . کودک دوسال و نه ماهه بود و اولین باری بود که به سلاله می آمد. یک کودک حرکتی بود و تمرکز زیادی هم نداشت و حتی برای نمایش های قصه گویی هم نمی نشست و دور کلاس راه می رفت و با مادر مشغول صحبت کردن یا خوردن تغذیه بود.

در پایان ساعت یکی از کلاس ها با مادر صحبت کردم و از ایشان این سوالات را پرسیدم: (در خانه چقدر این بازی را انجام می دهید؟ و بازخورد شما به این گونه فعالت ها چیست؟) مادر در جواب گفتند: (این گونه فعالیت ها را در خانه انجام نمی دهند و خودش هم از این گون بازی ها بدش می آید). جلسات اول اجازه دادیم تا کودک فقط مشاهده کند. کم کم سعی کردم با کودک همراه شوم؛ با تغییر صدا، بازی کردن، همدلی و همراهی کردن، آب و تاب دادن به موضوع و … ولی در هر صورت رویش را بر می گرداند و توجه نمی کرد.

در یکی از جلسات اجازه دادم بچه ها دست و لباس من را رنگی کنند. کودک مورد نظر کم کم نزدیک شد ولی دست نمی زد. در جلسات بعدی، فعالیت ها را به گونه ای چیدم که حتما یکی از کودکان حساسیت زدایی داشته باشد؛ مثل: بازی با آرد، گل، رنگ، شن و … . سعی کردم گام به گام با کودک جلو بروم و او را دستیار خودم کنم تا ابزار رنگ آمیزی تمیز را بین دوستانش پخش کند. در مرحله بعد اگر رنگ بازی با دست داشتیم، به او قلم مو داده و در مرحله بعدی گوش پاک کن می دادم و سعی داشتم فاصله دست با ابزاری مثل رنگ را برایش کم کنم. با کمک این ابزار، رنگ بازی را انجام می داد. در جلسات بعد هنگام رنگ بازی، خدش به دنبال قلم مو یا گوش پاک کن می آمد. می گفت (آخ آخ گوش پاک کن تما شده و من وسیله ای ندارم. به نظرت چیکار کنیم؟) گاه اوات ه جای آن ابزار، چنگال یا قاق به او می دادم. هر دفعهیک وسیله غیرعادی در پاسخ به درخواست کودک به او می دادم تا اینکه یک جلسه به او گفتم: (آخ آخ یادم رفته برایت وسیله بیاورم) و در آخر هنگام جمع کردن ابزار، وقتی ابزار را از دستش می گرفتم، دست او را رنگی می کردم یا هنگام آردبازی، الک را به او می دادم تا آرد را الک کند یا هنگام خمیر درست کردن، یک دست خود را مشغول می کردم و می گفتم: (احتیاج به یک دست دیگر یا دست سوم دارم. چه کسی دست سوم من می شود؟ می خواهم خمیر درست کنم ولی دستم جا ندارد و …)

توصیه به مادران در خصوص مسی پلی

در قالب این بازی ها توصیه هایی هم به مادر کردیم که حتما در کلاس مشارکت داشته باشند؛ حتی اگر کودک علاقه ای به انجام فعالیت نشان نداد، ایشان خودشان را درگیر بازی کنند و به کودک نشان دهند. همچنان به مادر توصیه کردیم که حتما در خانه فعالیت های آب بازی همراه با کودک داشته باشند. مادر گفتند: (کودکشان از خیس شدن بدش می آید). اینجا بود که به مادر گفتیم: (موقعیت هایی را ایجاد کنید که با کودک فعالیت هایی مثل نان درست کردن را تجربه کنید و حتی اگر کودک مشارکت نمی کند، او را دستیار خود کرده و از او بخواهید که وسایل آشپزی را به شما بدهد یا آب و روغن را او اضافه کند یا مثلا ب ستها آرد شده ی خودتان، سهوا او را آری کنید ی بعد ازشستن دست هایتان، موهای کودک را مرتب کنید و …).