چهار دست و پا راه رفتن، مرحله مهمی در رشد حرکتی کودکان است که معمولاً بین ۶ تا ۱۲ ماهگی رخ می‌دهد. اما برخی از کودکان این مرحله را نادیده می‌گیرند و مستقیماً به راه رفتن می‌پردازند. این موضوع می‌تواند برای والدین نگران‌کننده باشد و این سوال را ایجاد کند که “آیا عدم چهار دست و پا رفتن کودکم، نشانه‌ای از وجود مشکل است؟”. در این مقاله، به بررسی دلایل عدم چهار دست و پا رفتن کودکان، اهمیت این مرحله، نشانه‌های هشداردهنده و راهکارهای کمک به کودک در تقویت مهارت‌های حرکتی می‌پردازیم.
چرا برخی کودکان چهار دست و پا راه نمی‌روند؟
دلایل متعددی وجود دارد که چرا برخی کودکان چهار دست و پا راه نمی‌روند. مهم‌ترین این دلایل عبارتند از:
- تفاوت‌های فردی: هر کودکی با سرعت و روش خاص خود رشد می‌کند. برخی از کودکان زودتر از دیگران راه می‌روند، در حالی که برخی دیگر ابتدا مهارت‌های دیگری مانند نشستن، غلتیدن یا خزیدن را کسب می‌کنند.
- سبک‌های حرکتی متفاوت: برخی از کودکان به جای چهار دست و پا رفتن، سبک‌های حرکتی دیگری را ترجیح می‌دهند. به عنوان مثال، ممکن است به صورت نشسته روی زمین خود را بکشند، باسن خود را روی زمین حرکت دهند یا به اصطلاح “کِرمی” حرکت کنند.
- محدودیت فضا: کودکانی که فضای کافی برای حرکت و کاوش ندارند، ممکن است کمتر به چهار دست و پا رفتن تشویق شوند.
- عوامل محیطی: استفاده زیاد از وسایلی مانند روروک، جامپر و صندلی‌های ثابت می‌تواند فرصت‌های کودک برای تقویت عضلات و یادگیری مهارت‌های حرکتی را محدود کند.
- عوامل ژنتیکی: عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند در سرعت و نحوه رشد حرکتی کودک نقش داشته باشند.
- مشکلات پزشکی: در موارد نادر، عدم چهار دست و پا رفتن می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکلات پزشکی مانند تاخیر در رشد حرکتی، فلج مغزی یا مشکلات عضلانی باشد.
آیا چهار دست و پا رفتن مهم است؟
چهار دست و پا رفتن، فواید متعددی برای رشد و تکامل کودک دارد:
- تقویت عضلات: چهار دست و پا رفتن، عضلات بازوها، پاها، شکم و پشت را تقویت می‌کند که برای ایستادن، راه رفتن و انجام سایر فعالیت‌های حرکتی ضروری هستند.
- بهبود هماهنگی: چهار دست و پا رفتن، هماهنگی بین دست‌ها، پاها و چشم‌ها را بهبود می‌بخشد.
- تقویت تعادل: چهار دست و پا رفتن، به کودک کمک می‌کند تا تعادل خود را حفظ کند و از افتادن جلوگیری کند.
- توسعه مهارت‌های شناختی: چهار دست و پا رفتن، به کودک اجازه می‌دهد تا محیط اطراف خود را کشف کند و مهارت‌های شناختی خود را توسعه دهد.
- بهبود بینایی: چهار دست و پا رفتن، به بهبود بینایی کودک کمک می‌کند، زیرا کودک باید به طور مداوم فاصله خود را با اشیاء اطراف تنظیم کند.
نشانه‌های هشداردهنده درباره چهاردست و پا رفتن کودک
در حالی که عدم چهار دست و پا رفتن در برخی از کودکان طبیعی است، برخی از نشانه‌ها می‌توانند نشان‌دهنده وجود مشکل در رشد حرکتی باشند. در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، بهتر است با یک متخصص اطفال یا متخصص رشد کودک مشورت کنید:
- عدم توانایی در نشستن بدون کمک در ۹ ماهگی: اگر کودک شما تا ۹ ماهگی نمی‌تواند بدون کمک بنشیند.
- عدم تلاش برای حرکت در ۱۲ ماهگی: اگر کودک شما تا ۱۲ ماهگی هیچ تلاشی برای حرکت کردن نمی‌کند، چه به صورت خزیدن، چهاردست و پا رفتن یا هر روش دیگری.
- عدم تحمل وزن روی پاها در ۱۲ ماهگی: اگر کودک شما تا ۱۲ ماهگی نمی‌تواند وزن خود را روی پاهایش تحمل کند.
- حرکات نامتقارن: اگر کودک شما فقط از یک طرف بدن خود برای حرکت کردن استفاده می‌کند.
- سفتی یا شلی بیش از حد عضلات: اگر عضلات کودک شما بیش از حد سفت یا شل هستند.
تاخیر در سایر مراحل رشد: اگر کودک شما در سایر مراحل رشد مانند صحبت کردن یا تعامل اجتماعی نیز تاخیر دارد.
راهکارهای کمک به کودک در تقویت مهارت‌های حرکتی
- ایجاد فضای مناسب: فضایی امن و بزرگ برای کودک فراهم کنید تا بتواند آزادانه حرکت کند و کاوش کند.
- تشویق به بازی: کودک خود را تشویق کنید تا با اسباب‌بازی‌های مختلف بازی کند و از حرکات مختلف استفاده کند.
- تمرینات تقویتی: تمرینات تقویتی ساده‌ای را با کودک خود انجام دهید، مانند قرار دادن او روی شکم و تشویق او به بلند کردن سر و سینه‌اش.
- محدود کردن استفاده از وسایل کمکی: استفاده از وسایلی مانند روروک و جامپر را محدود کنید، زیرا این وسایل می‌توانند مانع از تقویت عضلات و یادگیری مهارت‌های حرکتی شوند.
- مشاوره با متخصص: در صورت نگرانی در مورد رشد حرکتی کودک خود، با یک متخصص اطفال یا متخصص رشد کودک مشورت کنید.
نکات تخصصی
از مقایسه کودک خود با دیگران خودداری کنید: هر کودکی با سرعت خاص خود رشد می‌کند. مقایسه کودک خود با دیگران، فقط باعث ایجاد استرس و نگرانی می‌شود.
به کودک خود اعتماد کنید: به توانایی‌های کودک خود اعتماد کنید و به او فرصت دهید تا خودش مهارت‌های حرکتی خود را توسعه دهد.
از متخصص کمک بگیرید: در صورت نگرانی جدی، از کمک متخصصان حوزه کودک دریغ نکنید.
نتیجه‌گیری
عدم چهار دست و پا رفتن در برخی از کودکان طبیعی است و لزوماً نشانه‌ای از وجود مشکل نیست. با این حال، توجه به نشانه‌های هشداردهنده و ارائه حمایت و تشویق مناسب، می‌تواند به کودکان در تقویت مهارت‌های حرکتی و دستیابی به نقاط عطف رشدی کمک کند. در صورت نگرانی، مراجعه به متخصص اطفال یا متخصص رشد کودک می‌تواند بهترین گزینه برای اطمینان از سلامت و رشد مناسب کودک باشد.
منابع:
American Academy of Pediatrics (AAP): https://www.aap.org/
Centers for Disease Control and Prevention (CDC): https://www.cdc.gov/
بدون دیدگاه