رشد اخلاقی کودکان در کودکستان (پیش دبستانی)

در آموزش اخلاقیات به کودکان شفاف باشید

آموزش اخلاقیات به کودکان مستلزم تمجید و پاسخگویی است. بنابراین، شفاف بودن در مورد انتظارات از ابتدا می‌تواند زمینه موفقیت را فراهم کند. در مورد اخلاقیات شفاف باشید، تحقیقات نشان می‌دهد که بچه‌ها در حدود ۵ یا ۶ سالگی شروع به درک «اخلاقی داستان» می‌کنند. اما کودکان پیش‌دبستانی کمتر قادر به درک درس زندگی از داستانی درباره شخص دیگری هستند. مفهوم خیلی انتزاعی است. بنابراین مهم است که در مورد اخلاقیات بسیار دقیق باشیم. چیزهای خاصی بگویید: “ما وسایل دیگران را نمی‌گیریم زیرا برداشتن چیزهایی که به ما تعلق ندارند اشتباه است. وقتی این کار را انجام می‌دهیم به احساسات دیگران صدمه می‌زند و وظیفه ما این است که با مردم مهربان باشیم نه اینکه به آن‌ها صدمه بزنیم.”
همانطور که به مرور درک فرزندتان از اخلاقیات افزایش می‌یابد، از او بخواهید که درس‌های زندگی در یک داستان را شناسایی کند. کتاب‌ها و داستان‌هایی با درس‌های مختلف بخوانید و درک فرزندتان را بررسی کنید که چگونه می‌تواند آن درس را به زندگی خود تعمیم دهد. به دقت نظارت کنید که فرزندتان در معرض چه چیزی است. ویدیوها، کتاب‌ها یا بازی‌هایی که قوانین اخلاقی را بدون آموزش درسی نقض می‌کنند، ممکن است تأثیر منفی بر فرزند شما بگذارند.

پیشنهاد ستایش کودکان

فرزندتان را به خاطر کارهایی که انجام می‌دهد تحسین کنید نه اینکه چه کسی هستند. بنابراین به جای اینکه بگویید «تو دختر خوبی هستی»، بگویید: «کار عالی برای کمک به مادربزرگ برای حمل مواد غذایی انجام دادی. این کار مهربانی بود.»
مراقب زمان‌هایی باشید که فرزندتان تصمیم می‌گیرد با دیگران صحبت کند، به دیگران دلداری دهد، حقیقت را بگوید یا به دیگران کمک کند. فرزندتان را به خاطر نشان دادن آن رفتارهای اجتماعی ستایش کنید. وقتی به انتخاب‌های مثبت اشاره می‌کنید، فرزندتان انگیزه بیشتری برای ادامه کار خوب پیدا می‌کند.
آن‌ها را پاسخگو نگه دارید، همه اشتباه می‌کنند، بنابراین مهم است که مطمئن شوید فرزندتان می‌داند که مشکلی ندارد. با این حال، شما نمی‌توانید آن را رها کنید – کودک کوچک خود را مسئول نگه دارید. وقتی اشتباه می‌کنند چرا رفتارشان اشتباه بوده است.
بگویید: “ما مردم را نمی زنیم زیرا به احساسات و بدن آن‌ها آسیب می‌رساند.” سپس به آن‌ها پیامدی بدهید، مثلاً آن‌ها را در زمان استراحت قرار دهید یا اسباب‌بازی مورد علاقه‌شان را برای بعدازظهر بردارید. وادار کردن آن‌ها به عذرخواهی احتمالاً مفید نیست. آن‌ها ممکن است واقعاً احساس پشیمانی نکنند، بنابراین گفتن عذرخواهی برای آن‌ها ممکن است فقط یک سخن گفتن باشد. اما شما می‌توانید الگوی عذرخواهی باشید. وقتی اشتباه می‌کنید، به فرزندتان بگویید که متاسفید. چیزی شبیه این بگویید: «متاسفم که به موقع به خانه نرسیدم تا شما را به پارک ببرم. سعی کردم هر چه زودتر به خانه برگردم اما الان برای رفتن خیلی تاریک است.»
به یاد داشته باشید، هدایت رشد اخلاقی فرزندتان چیزی نیست که یکباره اتفاق بیفتد. این فرآیندی خواهد بود که تا سال‌های دبستان کودک شما و بعد از آن به مدت طولانی ادامه خواهد داشت.

از عزت نفس آن‌ها محافظت کنید

به عنوان والدین، می‌توانید بر اینکه فرزندتان پس از ارتکاب اشتباه احساس شرم یا گناه کند، تأثیر بگذارید. اگر عصبانیت خود را نسبت به کودک خود ابراز می‌کنید یا کنترل خود را از دست می‌دهید، به احتمال زیاد او احساس خجالت می‌کند.

القای گناه، نه شرم

وقتی کودک پیش دبستانی شما با آزار رساندن به دیگران یک قانون اخلاقی را زیر پا می‌گذارد، باید نسبت به آن واکنش عاطفی نشان دهد. و در حالی که احساس گناه نشانه یک وجدان سالم است، شرم می‌تواند نشانه ای از پایین آوردن ارزش خود باشد. شرم از فکر کردن به “من بد هستم” ناشی می‌شود. احساس گناه از این تفکر ناشی می‌شود که “من کار بدی انجام دادم”. به عنوان والدین، شما می‌خواهید کودک را به سمت احساس گناه هدایت کنید تا شرم. کودکی که احساس گناه می‌کند ممکن است تشخیص دهد که هنوز هم فرد خوبی است که می‌تواند در آینده انتخاب‌های بهتری داشته باشد. احساس گناه یک واکنش طبیعی و سالم است. این بدان معنی است که فرزند شما از کاری که انجام داده است پشیمان است – و این می‌تواند او را تشویق کند که جبران کند. احساس گناه همچنین ممکن است آن‌ها را از انجام اشتباه مشابه در آینده باز دارد. از سوی دیگر، شرم ممکن است باعث شود کودک شما باور کند که قادر به انجام کار درست نیست. و ممکن است بر تصمیماتی که در زندگی می‌گیرند تأثیر بگذارد. برای مثال، کودکی که احساس شرم می‌کند، ممکن است در برابر فشار همسالان مقاومت نکند یا وقتی حقوقش نقض می‌شود، از خود دفاع نکند.

توبیخ انتخاب‌ها، نه کودکان

از سرزنش شخصیت فرزندتان با گفتن جملاتی مانند “دختر بد!” یا “من خیلی از شما ناامید هستم.” درعوض، با گفتن جملاتی مانند «انتخاب بدی کردی» یا «از اینکه انتخاب بدی کردی ناامید شدم» روی اعمال فرزندتان تمرکز کنید. علاوه بر این، رفتار فرزندتان را اصلاح کنید، نه احساسات او. بنابراین به جای گفتن «اینقدر عصبانی نشوید» یا «چیزی برای ناراحتی وجود ندارد»، جملاتی مانند «از صدای درونی استفاده کنید. وقتی فریاد می‌زنید، مردم را آزار می‌دهد.» روشن کنید که احساس غم، عصبانیت، هیجان یا هر احساس دیگری مشکلی ندارد. اما ضربه زدن به مردم، بد نام بردن از آن‌ها یا بدرفتاری با آن‌ها قابل قبول نیست.

به احساسات کودکان تلنگر بزنید

وقتی کودکان احساسات خود را درک می‌کنند، می‌توانند درک کنند که دیگران نیز احساسات دارند. و می‌توانید در مورد اینکه چگونه رفتار آن‌ها بر احساس دیگران تأثیر می‌گذارد صحبت کنید. به کودک خود در مورد احساسات آموزش دهید. فرزند شما تا زمانی که درک روشنی از احساسات خود نداشته باشد، قادر به درک احساسات دیگران و تأثیر اعمال خود بر دیگران نخواهد بود. از کلمات احساسی در مکالمات روزمره خود استفاده کنید. با گفتن جملاتی مانند: «به نظر می‌رسد شما در حال حاضر عصبانی هستید» یا «می‌فهمم که ناراحت هستید که نمی‌توانیم در حال حاضر بیرون بازی کنیم، به احساسات فرزندتان برچسب بزنید.»

همدلی را آموزش دهید

درحالی که ممکن است کودک شما مفهوم همدلی را به طور کامل درک نکند، اما برای آموزش احساسات دیگران به فرزندتان هرگز زود نیست. سوالاتی بپرسید، مثلاً «فکر می‌کنید دوستتان چه احساسی دارد وقتی اسباب بازی خود را با او به اشتراک نمی‌گذاری؟» یا “فکر می کنی آن پسر چه احساسی داشت وقتی او را زدی؟”
به کودک خود کمک کنید تا احساسات را برچسب‌گذاری کند. برای اینکه واقعاً این موضوع را تقویت کنید، از فرزندتان بخواهید به شما نشان دهد که ممکن است آن شخص چه احساسی داشته باشد. وقتی کودک شما چهره‌ای غمگین نشان می‌دهد تا نشان دهد که فرد دیگری پس از آسیب‌دیدگی چه احساسی ممکن است داشته باشد، در واقع برای یک ثانیه احساس ناراحتی می‌کند. این می‌تواند به آن‌ها بیاموزد که دیگران نیز احساسات دارند.