تکتم نوری
اختلال جدایی کودک و راهکارهایی برای جدایی سالم
اضطراب جدایی یک نوعی ترس شدید برای جداشدن است. اضطراب جدایی مرحله‌ای طبیعی از رشد عاطفی کودک هست و زمانی شروع می‌شود که کودک کم کم تشخیص می دهد که افراد و اشیا حتی زمانی که حضور ندارند همچنان وجود دارند. این نوع اضطراب معمولا در نوزادان و کودکان نوپا وقتی که مادر یا سایر مراقبان آن‌ها را ترک می‌کنند، وجود دارد. اضطراب جدایی یک احساس طبیعی در نوزادان و کودکان نوپا است.
ترس از غریبه‌ها و اضطراب جدایی بین سنین ۶ ماه تا ۳ سال‌بسیار رایج است.
اضطراب جدایی در نوزادان
نوزادان و کودکان نوپا اگر احساس کنند یکی از والدین ترکشان می‌کند یا حتی احتمال جدایی برای آن‌ها وجود داشته باشد، مضطرب میشوند و حالت بی‌قراری شدیدی پیدا می‌کنند.
به این آشفتگی و نگرانی (اضطراب جدایی از مادر) در نوزادان گفته می‌شود که کاملا طبیعی است و یک مرحله از رشد عاطفی نوزادان خواهد بود.
این اضطراب در کودکان نوپا مخصوصا زیر ۳ سال نرمال است. این کودکان معمولا به مادر خود می‌چسبند، گریه می‌کنند و هنگام ترک والدین برای رفتن به مهدکودک یا نزد مراقب دیگر مقاومت خواهند کرد.
ریشه و منشأ این مرحله از رشد هرچه که باشد، اضطراب جدایی برای مامان بابا و کودک هر دو ناراحت‌کننده است اما نکتهٔ مهم و آرامش‌بخش این است که اضطراب جدایی گذراست و شما می‌توانید کارهایی برای کنترل و مدیریت آن انجام دهید، پس در این مقطع زمانی بهتر است سعی کنید به جای غصه خوردن، از این حس شیرین و خوشایند که شما برای کودکتان مهم‌تر از هر کسی هستید لذت ببرید.
یکی از اشتباهاتی که خانواده‌ها انجام می‌دهند این است که اضطراب خودشان را ناخودآگاه به بچه منتقل می‌کنند. اشتباه دیگر خانواده‌ها این است که به بچه‌ها اجازه نمی‌دهند که ترسشان را بیان کنند. در حالیکه باید بگذارند اگر فرزندشان در این مورد ترسی یا نگرانی دارد آن را کاملا ابراز کند.
خانواده‌ها باید بدانند که بیان کردن ترس و نگرانی توسط بچه‌ها یک نکته بسیار حساس است. اما معمولا از روی حس دلسوزی می‌گویند “نه اینکه ترس ندارد؛ برای چی می‌ترسی؟” این روش اشتباه است. ما باید اجازه بدیم کودک خیلی راحت ترسش را ابراز کند. ما باید با کودک همدلی داشته باشیم؛ باید برایش گوش شنوایی باشیم. نباید ترس کودک را عادی سازی کنیم.
نکات کلیدی در خصوص اختلال جدایی در کودکان:
- یک نسخه برای همه جواب نمی‌دهد!
اگر راهکاری مانند گذاشتن یک عکس خانوادگی در کیف کودک برای مواقعی که دلتنگی و اضطراب آزارش می‌دهد برای فرزند دوست شما جواب داده است لزوما قرار نیست روی فرزند شما هم جواب بدهد. به همین دلیل است که نباید برای همه بچه‌ها از یک دستور واحد پیروی کرد. در واقع ما باید به هر کسی نسخه مخصوص خودش را بدهیم. بنابراین نمی‌توانیم نکات انفرادی و خاص را به همه توصیه کنیم. - برای جدایی آگاهانه از کودکان، زمان بندی مناسبی داشته باشید!
برای مثال زمان قبل از خواب کودک و یا غذا خوردنشان زمان مناسبی برای غیبت شما نیست. کودک در این زمان ها بیشتر از هر زمان دیگری به شما نیاز دارد بنابراین سعی کنید زمان های مناسب برای تمرین جدایی را شناسایی و برای آن برنامه ریزی کنید. - جدا بودن را تمرین کنید.
قرارها و عادت ها هرچه قدر هم که کوچک باشند، برای کودکان آرامش بخش هستند. یک بوسه کوتاه، درست کردن یک علامت قلب با دست هنگام خداحافظی می تواند تبدیل به قرار خداحافظی شما شود. - قول های خود را فراموش نکنید
اگر به کودک خود قول داده اید تا سر ساعت مشخصی منزل باشید، حتما به وعده خود عمل کنید. این کار موجب می شود تا کودک هنگام جدایی مطمئن باشد که شما باز خواهید گشت. - هنگام بی قرار کودک او را سرزنش نکنید
سعی کنید مشکل کودک را درک کنید و با جملاتی مانند “مثل بچه ها نباش” او را مضطرب تر
نکنید. - به کودک تان کمک کنید تا احساس امنیت بیشتری را تجربه کند.
برای مثال بگویید که ایرادی نداره برو مدرسه و اگر خیلی دلت تنگ شد به من زنگ بزن یا از مربی اجازه بگیر و بیا پیشم و بهم سربزن. شاید در ابتدا لازم باشد زمان های بودن در مدرسه کم شود تا کودک متوجه شود که می تواند از جدایی جان سالم به در ببرد و خطری متوجه او نیست. - از والد دیگر کمک بگیرید
در صورتی که کودک تان نسبت به شما احساس وابستگی بیشتری دارد، اجازه دهید تا در زمان های جدایی مانند زمان خوابیدن، رفتن به مدرسه و.. همسرتان این کار را انجام دهد. استفاده از والدی که کودک نسبت به او احساس وابستگی کمتری دارد می تواند فرایندهای انتقال را راحت تر کند.
مدیریت اضطراب جدایی کودک در طول شب
گاهی هم ترس کودک از جدایی شما در شب برای او کاملاً واقعی است، بنابراین بهتر است سعی کنید ساعت‌های قبل از خواب تا جای ممکن تسکین‌دهنده، آرام و سرگرم‌کننده باشند و قبل از خواب وقت بیشتری را به کودک اختصاص دهید.
برای مثال برایش کتاب بخوانید ، او را در آغوش بگیرید و با هم ترانه‌ای را زمزمه کنید. اگر پس از اینکه کودک را در رختخوابش گذاشتید برای دیدن شما گریه کرد، ایرادی ندارد که برای اطمینان خاطر او و اطمینان خاطر خودتان که او حالش خوب است پیشش بروید، اما این دیدارها باید کوتاه و بدون هیجان باشد تا کودک یاد بگیرد که بدون کمک زیادی از سوی شما به خواب برود.
راهکار هایی برای کاهش اضطراب جدایی در کودکان عادی
⁃ از تماشای فیلم و یا برنامه‌های خشن در حضور فرزند خود، خودداری کنید.
⁃ گاهی جدایی را با فرزند خود تمرین کنید. مثلا برای مدت زمان کوتاهی او را به خانه مادربزرگش ببرید. (توجه داشته باشید که در این مسیر زیاده‌روی نکنید یا به‌زور متوصل نشوید. هر چیزی را در حد تعادل آن به‌کار بگیرید.)
⁃ حتما از کودک بخواهید اسباب بازی و یا عروسک مورد علاقه‌اش را در زمانی که کنار او حضور ندارید، همراه خود داشته باشد.
⁃ کودک را در برای حضور در فعالیت‌های اجتماعی و حضور در گروه‌های دوستی تشویق کنید.
⁃ همیشه از کودک خداحافظی کوتاه کنید، به او توضیح دهید کجا می‌روید و چه زمانی باز می‌گردید.
⁃ عادی رفتار کنید و جلوی کودک احساساتی نشوید.
درمان اختلال جدایی در کودک
- شما باید باید عوامل ایجاد و تحریک اضطراب در کودکتان را شناسایی کنید.
- راهکارهایی را که توسط درمانگر ارائه می‌شود تمرین و در مواقع نیاز اعمال کنید.
- به کودک اطمینان دهید که نگرانی او موقتی و قابل بهبودی است و او را تشویق کنید.
- به احساسات کودک خود گوش کنید؛ ولی از نصیحت کردن بپرهیزید.
- به کودک کمک کنید تا احساس امنیت بیشتری داشته باشد.
- اضطراب خود را کنترل کنید. در چنین مواردی والدین ممکن است به دلیل نگرانی برای فرزندشان آشفته و مضطرب شوند، اما باید توجه کرد که کنترل این اضطراب و عدم انتقال آن به کودک می‌تواند گام موثری در فرآیند درمان باشد.
- یکی از موارد مهم و قابل توجه در درمان اختلال اضطراب جدایی در کودکان، همراهی والدین است.
بخش مهمی از درمان اضطراب جدایی در کودکان بر عهده والدین است. اگر والدین، کودک را در طی فرآیند درمان همراهی نکنند، درمان بی‌فایده خواهد بود یا اثربخشی لازم را ندارد.
بدون دیدگاه