اشتباه تلفظ کردن کلمات توسط کودکان، پدیده‌ای رایج و اغلب بخشی طبیعی از فرآیند یادگیری زبان است. والدین و مراقبان، معمولاً با شنیدن تلفظ‌های بامزه و نادرست کودکان، لبخند می‌زنند و از این مرحله شیرین لذت می‌برند. اما گاهی اوقات، این سوال در ذهن والدین شکل می‌گیرد که “آیا این اشتباهات طبیعی هستند؟” یا “آیا باید نگران باشم و به متخصص مراجعه کنم؟”. در این مقاله، به بررسی دلایل اشتباه تلفظ کردن کلمات توسط کودکان، مراحل طبیعی رشد گفتاری، نشانه‌های هشداردهنده و راهکارهای کمک به کودکان در بهبود تلفظ می‌پردازیم.
دلایل اشتباه تلفظ کردن کلمات توسط کودکان
- رشد طبیعی گفتار:
اشتباه تلفظ کردن کلمات، اغلب بخشی طبیعی از رشد گفتار در کودکان است. در این مرحله، کودکان در حال یادگیری صداها، قوانین زبان و نحوه ترکیب آن‌ها برای تولید کلمات هستند. - توسعه ماهیچه‌های دهان و زبان:
تلفظ صحیح کلمات، نیازمند هماهنگی و قدرت ماهیچه‌های دهان، زبان و صورت است. در سال‌های اولیه زندگی، این ماهیچه‌ها هنوز در حال رشد و توسعه هستند و ممکن است کودک نتواند تمام صداها را به درستی تولید کند. - ساده‌سازی کلمات:
کودکان اغلب برای ساده‌سازی کلمات پیچیده، آن‌ها را به شکل کوتاه‌تر و آسان‌تری تلفظ می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است کلمه “اسپاگتی” را “پَتی” تلفظ کنند. - جایگزینی صداها:
کودکان ممکن است به دلیل دشواری در تولید برخی صداها، آن‌ها را با صداهای آسان‌تری جایگزین کنند. به عنوان مثال، ممکن است صدای “ر” را با صدای “ل” جایگزین کنند و کلمه “درخت” را “دلخت” تلفظ کنند. - حذف صداها:
کودکان ممکن است برخی از صداها را از کلمات حذف کنند، به خصوص صداهایی که در انتهای کلمه قرار دارند. به عنوان مثال، ممکن است کلمه “کتاب” را “کِتا” تلفظ کنند. - تاثیر محیط:
کودکان زبان را از طریق تقلید از اطرافیان خود یاد می‌گیرند. اگر در محیطی زندگی کنند که افراد کلمات را به درستی تلفظ نمی‌کنند، احتمال اشتباه تلفظ کردن کلمات در آن‌ها بیشتر خواهد بود.
مراحل طبیعی رشد گفتاری
برای درک اینکه آیا اشتباهات تلفظی کودک شما طبیعی است یا خیر، مهم است که با مراحل طبیعی رشد گفتاری آشنا باشید:
- ۰ تا ۶ ماهگی: نوزادان در این دوره با گریه، غان و صداهای کوتاه با محیط ارتباط برقرار می‌کنند.
- ۶ تا ۱۲ ماهگی: کودکان در این دوره شروع به تولید صداهای تکراری مانند “بابا” و “ماما” می‌کنند.
- ۱۲ تا ۱۸ ماهگی: کودکان در این دوره اولین کلمات خود را می‌گویند و دایره لغات آن‌ها به تدریج افزایش می‌یابد.
- ۱۸ تا ۲۴ ماهگی: کودکان در این دوره شروع به ترکیب کلمات و ساختن جملات کوتاه می‌کنند.
- ۲ تا ۳ سالگی: کودکان در این دوره دایره لغات گسترده‌تری دارند و می‌توانند جملات پیچیده‌تری بسازند. با این حال، هنوز هم ممکن است اشتباهات تلفظی داشته باشند.
- ۳ تا ۵ سالگی: کودکان در این دوره تلفظ صحیح بسیاری از صداها را یاد می‌گیرند و اشتباهات تلفظی آن‌ها به تدریج کاهش می‌یابد.
نشانه‌های هشداردهنده در گفتار کودکان
در حالی که اشتباه تلفظ کردن کلمات در کودکان نوپا و پیش‌دبستانی امری طبیعی است، برخی از نشانه‌ها می‌توانند نشان‌دهنده وجود مشکل در رشد گفتاری باشند. در صورت مشاهده هر یک از این نشانه‌ها، بهتر است با یک متخصص گفتاردرمانی مشورت کنید:
- عدم تولید صدا در ۱۲ ماهگی: اگر کودک شما تا ۱۲ ماهگی هیچ صدایی تولید نمی‌کند.
- عدم گفتن اولین کلمه در ۱۸ ماهگی: اگر کودک شما تا ۱۸ ماهگی اولین کلمه خود را نمی‌گوید.
- عدم ترکیب کلمات در ۲ سالگی: اگر کودک شما تا ۲ سالگی کلمات را با هم ترکیب نمی‌کند و جملات کوتاه نمی‌سازد.
- مشکل در درک گفتار: اگر کودک شما در درک صحبت‌های شما مشکل دارد.
- تلفظ نادرست صداها در سنین بالا: اگر کودک شما در سنین ۴ سالگی و بالاتر هنوز هم در تلفظ برخی از صداها مشکل دارد و گفتار او برای دیگران قابل فهم نیست.
- لکنت زبان: اگر کودک شما هنگام صحبت کردن دچار لکنت زبان می‌شود.
- تغییر ناگهانی در گفتار: اگر کودک شما به طور ناگهانی دچار مشکلات گفتاری می‌شود.
راهکارهای کمک به کودکان در بهبود تلفظ
- صحبت کردن با کودک: با کودک خود زیاد صحبت کنید و از کلمات و جملات متنوع استفاده کنید.
- خواندن کتاب برای کودک: برای کودک خود کتاب بخوانید و به تلفظ صحیح کلمات توجه کنید.
- تشویق کودک به صحبت کردن: کودک خود را تشویق کنید تا صحبت کند و از او به خاطر تلاش‌هایش قدردانی کنید.
- تصحیح ملایم اشتباهات: هنگام تصحیح اشتباهات کودک، صبور و مهربان باشید. به جای انتقاد، کلمه را به درستی تلفظ کنید و از کودک بخواهید آن را تکرار کند.
- استفاده از بازی‌ها و فعالیت‌های زبانی: از بازی‌ها و فعالیت‌های زبانی مانند شعرخوانی، داستان‌گویی و بازی با کلمات برای تقویت مهارت‌های گفتاری کودک استفاده کنید.
- مراجعه به متخصص گفتاردرمانی: در صورت مشاهده هر یک از نشانه‌های هشداردهنده، به یک متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید. متخصص گفتاردرمانی می‌تواند با ارزیابی دقیق وضعیت کودک، برنامه درمانی مناسبی را برای او طراحی کند.
نکات تخصصی
صبور باشید: یادگیری تلفظ صحیح کلمات، زمان‌بر است. صبور باشید و به کودک خود فرصت دهید تا با تمرین و تکرار، مهارت‌های گفتاری خود را بهبود بخشد.
مثبت باشید: از ایجاد فضایی منفی و انتقادی خودداری کنید. تشویق و قدردانی، بهترین راه برای ایجاد انگیزه در کودک است.
از دیگران کمک بگیرید: از اعضای خانواده، دوستان و مربیان کودک خود بخواهید تا در حمایت از او و تشویق او به صحبت کردن، به شما کمک کنند.
نتیجه‌گیری
اشتباه تلفظ کردن کلمات در کودکان، اغلب بخشی طبیعی از فرآیند یادگیری زبان است. با این حال، توجه به نشانه‌های هشداردهنده و ارائه حمایت و تشویق مناسب، می‌تواند به کودکان در بهبود تلفظ و غلبه بر مشکلات گفتاری کمک کند. در صورت نگرانی، مراجعه به متخصص گفتاردرمانی می‌تواند بهترین گزینه برای اطمینان از سلامت گفتاری کودک باشد.
منابع
American Speech-Language-Hearing Association (ASHA): https://www.asha.org/
National Institute on Deafness and Other Communication Disorders (NIDCD): https://www.nidcd.nih.gov/
بدون دیدگاه